امروزه ، ساخت چرم از پوست انواع ماهي و خزندگان تقريبا جزء كارهائي است كه كم و بيش درجاهائي كه صنعت چرم سازي از حالت سنتي به حالت صنعتي تبديل شده است ، رواج دارد .تهيه چرم و وسايل چرمي ازپوست انواع ماهيها ، سوسمارها و كوركوديلها بخش وسيعي از توليدات چرمهاي تزئيني را به خود اختصاص داده است . در اين ميان بايستي پوست شتر مرغ را هم در نظر داشت كه كفش و كيف ساخته شده از چرم آن زيبائي خاص خود را دارد
هر چند تهيه و ساخت چرمهاي تزئيني از پوست ماهي وخزندگان تقريبا مدت زيادي است كه درگوشه و كنار جهان رواج پيدا كرده ، اما بنا به مسائل اقتصادي و بازار ، نوشتجات زيادي در اين رابطه منتشر نشده است.بنا به اظهار بعضي افراد مطلع ، ظاهرا بيش از 80% انواع ماهيان خاوياري در درياي خزر زندگي مي كنند . 20% بقيه در كل آبهاي جهان پراكنده است . استفاده از خاويار بعنوان بهترين و مرغوب ترين كالاي صادراتي ،استفاده از پوست ماهيان درساخت چرم و مصرف آن در صنايع دستي ،استفاده ازاستخوان وباله هاي ماهي در تهيه غذاي مرغداريهاو استفاده از گوشت آن در جهت تامين پروتئين سفيد از موارد استفاده ماهيان خاوياري مي باشد.
فكر اوليه ساخت چرم از پوست ماهيان خاوياري در پائيز 1369 توسط مركز تحقيقات سازمان شيلات ايران بصورت يك طرح به شركت چرم مغان ارائه گرديد .چرم مغان ضمن استقبال از اين پيشنهاد با فراهم آوردن امكانات
————————————————————-
اين مقاله در اولين سمينار پژوهشي پوست ، چرم و الياف دامي كشور كه از طرف مؤسسه تحقيقات علوم دامي كشور وزارت جهاد سازندگي در روزهاي 3-4 اسفند 79 دركرج بر گزار شد بصورت سخنراني ، در اولين روز سمينار ارائه گرديد.و مورد تشويق اساتيد فن قرار گرفت.
ومقدمات لازم از اول آبان سال 1369 اجراي آزمايشي طرح را بر عهده گرفت . نتايج آزمايشات اوليه چندان رضايت بخش نبود اما بعد از چندين ماه كار ، نتايج بهتري بدست آمد . نتايج حاصله در تير ماه سال 1370 به مركز تحقيقات شيلات گزارش گرديد.و نمونه چرمهاي ساخته شده براي اولين بار در نمايشگاه صنعتي منطقه اردبيل در تابستان سال 70 به معرض نمايش گذاشته و مورد بازديد مسئولين منطقه و وزير صنايع وقت قرار گرفت و از اين طريق خبر ساخت چرم ماهي در صفحه دوم روزنامه كيهان سي ام شهريور 1370 به چاپ رسيد.
متاسفانه بعد از چاپ اين خبر ، سازمان شيلات به ادامه همكاري رغبت نشان نداد.وسعي كرد با استفاده از تجربيات چرم مغان و امكانات ساير مراكز چرم سازي خود، راسا طرح را ادامه دهد . به اين ترتيب اين طرح به علت نداشتن ماده اوليه مدت پنج سال مسكوت ماند . در اوايل سال1376سازمان شيلات دوباره خواهان اجراي طرح شد .كه متاسفانه اين بار نيز بعد از كار بسيار وارائه نتايج درحدتوليد نيمه انبوه ، رابط سازمان شيلات از تحويل پوست به چرم مغان خودداري کرد . بعد معلوم شدكه اين رابط محترم نمونه هاي توليد شده را به عنوان يك طرح منحصربفرد در جشنواره علمي خوارزمي بنام خود ارائه داده است . با پيگيريهاي ما كارشناسان سازمان پژو هشهاي علمي و صنعتي ايران اين طرح را به جشنواره راه ندادند . درحدود 150 قطعه از چرمهاي توليدي ماازسال 1376دردست آن شخص محترم ميباشد.ايشان در اغلب نمايشگاههاي چرم از آن قطعات بنام خود استفاده مي كند.
بعدازعدم همكاري سازمان شيلات،مسئولين محترم شركت چانچو به موقع وارد عمل شدند . وبا ارسال پوست خام در حد انبوه ، خواهان ادامه طرح شدند.و به اين ترتيب دراثر مساعدتهاي آن عزيزان توليدچرم ماهي درحدانبوه عملي شدودرسال1378بعدازنمايشگاه چرم ،هنگ كنگ اولين محموله چرم ماهي به ژاپن صادر گرديد . بر خود فرض ميدانم تااز زحمات آقايان دكتر مشكين مديريت محترم عامل ومهندس نشوري مديرمحترم كارخانه چانچو،تشكروقدرداني بكنم .
در اين نوشتار سعي شده علاوه بر تشريح مراحل ساخت چرم ، در مورد نحوه پوست كني و چگونگي حفظ و نگهداري پوست ماهي ها و مسائل جنبي ديگر مطالبي ارائه شود . مطالب ارائه شده همه بر اساس تجربيات و براساس نتايج كار آزمايشگاهي تهيه شده است . در طي اين راه طولاني ، همكاري صميمانه تمامي پرسنل واحد R &D چرم مغان خصوصا همكاري جناب آقاي رحيم علي ناصري هميشه قوت قلب براي اينجانب بوده است. از تمامي مديران ومسئولين چرم مغان خصوصا مديريت محترم عامل جناب آقاي مهندس نصيريان كه امكان اجراي اين طرح را فراهم آوردند كمال تشكر را دارم .